ژنز و جایگاه تکتونوماگمایی اسکارن آهن صدرآباد (باختر یزد)

کانسار آهن صدرآباد در 28 کیلومتری باختر صدرآباد (باختر استان یزد) و در کمان ماگمایی ارومیه – دختر جای دارد. سنگ‌های رخنمون‌یافته در منطقه شامل سنگ‎های رسوبی تریاس پسین – ژوراسیک پیشین (سنگ آهک دولومیتی، ماسه‌سنگ، شیل و مارن)، توده‌های گرانیتی تا دیوریتی سنوزوییک و نهشته‌های کواترنری هستند. توده‌های نفوذی از سری ماگمایی کالک‌آلکالن و از گرانیت‌های نوع I برخوردی تا پس از برخوردیِ پهنه فرورانشِ حاشیه قاره‌ای هستند. در پیدایش کانسار آهن، توده‌های با ترکیب کوارتزمونزودیوریت تأخیری‌تر نقش اصلی را داشته‌اند. گسل‌های با روند شمال‌باختری – جنوب‌خاوری و شمال‌خاوری-جنوب‌باختری در کنترل کانه‌زایی نقش بسزایی داشته‌اند. کانی‎های الیوین، کلینوپیروکسن، گارنت، ترمولیت-اکتینولیت، اپیدوت، سرپانتین، تالک، فلوگوپیت، کلسیت، دولومیت، بروسیت و هیدرومنیزیت از کانی‎های اسکارنی در این کانسار هستند. ماده معدنی که بیشتر از مگنتیت همراه با مقدار اندکی از پیریت، کالکوپیریت و پیروتیت پدید آمده، به‎صورت عدسی‌های توده‌ای، رگه-رگچه ای، برشی و پراکنده دیده می‌شود. پیدایش اسکارن در دو مرحله پیش‌رونده و پس‌رونده روی داده است. کانی‎های الیوین، کلینوپیروکسن و گارنت در مرحله پیش‌رونده و کانی‌های دیگر در مرحله پس‌رونده پدید آمده‌اند. میانبار‌های سیال در رگچه‌های کوارتز همراه با سرپانتین (مرحله پس‌رونده)، بازه دمایی 217 تا 280 درجه سانتیگراد و درجه شوری 8 تا 16 درصد وزنی معادل NaCl را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده آمیختگی آب‌های ماگمایی با آب‌های جوی در مرحله پیدایش اسکارن پس‌رونده است. وجود سیلیکات‌های منیزیم‌دار مانند سرپانتین، فلوگوپیت، دیوپسید و تالک، کانسار آهن صدرآباد را در رده اسکارن‌های آهن نوع منیزیم‌دار جای می‌دهد.